Tłumaczenie pisemne, zwykłe i uwierzytelnione, jest pisemną interpretacją tekstu źródłowego i polega na przełożeniu go na język docelowy z zachowaniem pierwotnego przekazu. W praktyce jednak jest to coś znacznie więcej niż przekład z języka na język. Tak naprawdę ten rodzaj tłumaczeń językowych bardzo często wymaga od tłumaczy wyjątkowych umiejętności, często znacznie przekraczających poza kompetencje językowe.
W tym artykule przedstawimy najważniejsze zasady, jakimi należy się kierować, wykonując tłumaczenia pisemne.
Tłumaczenia pisemne wymagają różnych kompetencji od tłumacza
Aby profesjonalnie przetłumaczyć tekst, podstawę stanowi oczywiście doskonała znajomość obu języków, ale to nadal nie wystarczy, aby sprawdzić się w zawodzie tłumacza. Podczas interpretacji oryginalnego tekstu należy wziąć pod uwagę zasady i specyfikę obu języków. Bardzo rzadko istnieje możliwość dosłownego przetłumaczenia każdego słowa czy zwrotu. Należy bardzo restrykcyjnie stosować się do odpowiedniej terminologii, gramatyki, stylu, leksyki, a nawet specyfiki grupy docelowej oraz celu tłumaczenia. Konieczne jest uwzględnienie kontekstu kulturowego, różnic systemowych obu języków, idiomów itd. Dodatkowo w przypadku różnorodnych tekstów urzędowych trzeba też mieć pewną wiedzę z zakresu prawa.
Istotną grupę tłumaczeń pisemnych stanowią tłumaczenia specjalistyczne. Są to wszelkiego rodzaju teksty, które znacznie wykraczają terminologiczne poza ogólny zasób leksykalny i wymagają od tłumacza określonych kwalifikacji wynikających z jego wykształcenia lub/i doświadczenia oraz szczegółowej znajomości konkretnych branż, np. medycyny, finansów, prawa, energetyki itp.
Kolejny typ tłumaczeń pisemnych, a mianowicie tłumaczenia uwierzytelnione, są najmocniej zdeterminowane przez określone zasady formalne. Wymagają od tłumaczy przysięgłych szczególnych kompetencji, potwierdzonych wpisem na oficjalną listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Każde takie tłumaczenie tekstu musi być w pełni zgodne z dokumentem źródłowym. Obowiązkiem takiego tłumacza jest prowadzenie specjalnego wykazu przetłumaczonych i potwierdzonych dokumentów, czyli repertorium.
Podsumowanie najważniejszych zasad tłumaczeń pisemnych
- Tłumaczenia pisemne muszą być wykonane profesjonalnie i wyróżniać się wysoką jakością, bez względu na to, czy mają charakter zwykły, specjalistyczne czy uwierzytelniony. Pierwotny przekaz musi być wierny i oddawać sens tekstu pierwotnego, a przetłumaczona treść wyróżniać się nienagannością językową.
- Podczas tłumaczenia pisemnego trzeba brać pod uwagę nie tylko względy językowe, ale także m.in. kontekst kulturowy, cel tłumaczenia, specyfikę grupy docelowej, różnice systemowe obu języków itd.
- Specjalistycznymi tłumaczeniami pisemnymi powinni zajmować się tłumacze, które mają pewne doświadczenie w konkretnej dziedzinie, np. medycynie, prawie czy finansach.
- Tłumacza zawsze obowiązuje zasada zachowania wierności przekładu, ale bardzo często od jego wyczucia i doświadczenia zależy, jak daleko się posunie w ingerencji np. stylistycznej. Zawsze trzeba brać pod uwagę nie tylko wierność przekładu, ale również jakość językową przetłumaczonego tekstu.
